Bir kuşağa ait olmayanlar
Avrupa grevlerle sarsılıyor. Devrimlere, karşı-devrimlere savaşlara ve yıkımlara tanıklık etmiş yaşlı kıta; bütün yorgunluğuna karşın bir kez daha ayağa kalkmış durumda. Fransa'da öğrencilerin CPE'ye isyanıyla başlayan olaylar işçi sendikalarının genel greviyle buluşurken, İngiltere'de emeklilik yaşının 65'e çıkartılma hazırlıklarına sendikalar grevle karşılık verdi.
Kapitalizmin ana vatanı sayılabilecek bu iki ülkede yaşananlar neo-liberalizmin sosyal hakları budamaya yönelik temel politiklarına karşı güçlü bir direnişin ayak sesleri olarak görülebilir. Greve ve direnişe katılanların sayıları İngiltere'de 1.5 milyon kişiyi bulurken Fransa'da 3 milyona ulaştı.
Özellikle Fransa'daki direnişin en temel özelliği bir geçmiş gelecek bağlantısı üzerinde yükselmesiydi. 1848 devrimine ve ardından 1968'e gönderme yapan öğrenci hareketi aynı zamanda kendi yakın geçmişinde yaşanan 1995 eylemlerini aşma hedefini de önüne koymuş durumda. Radikal gazetesinin haberine göre, gençler "Atalarımızın kazandığı hakları savunmak zorundayız" derken, anne babaları da "Çocuklarımızın geleceğini korumalıyız" görüşündeydiler.
Fransa'da olayların Sourbonne'da başlaması hemen akla 68 olaylarını getirdi; bugünkü hareketin 68'le kıyaslanmasına yönelik yorumlar, analizler yayımlanmaya başladı. Bir tarihsel olayla diğer bir tarihsel olayın kıyaslanması genellikle benzeyen ve benzemeyen yönlerin ayrıştırıldığı, bunun üzerinden farklı fikirlerin ileri sürüldüğü "analitik" bir tartışma olarak sürüp gider. Kuşkusuz hiçbir tarihsel olay tıpatıp bir öncesinin ya da sonrasının aynısı değildir. Toplumsal ve tarihsel koşullar; gerçek hareketin içinde yer alan insanlar ve onları güdüleyen sosyo-kültürel iklim farklı olduğu müddetçe tarihsel olayların da farklı özellikler taşıması kaçınılmazdır.
O nedenle de Fransa'daki hareketin bir geçmiş-gelecek bağlantısı kurması ve her şeyden önemlisi bunu bugünün gerçek ve somut eylemliliği içinde yapıyor oluşu son derece önemlidir. Sadece geçmişe öykünerek ya da onu yoksayarak bugüne ilişkin gerçek bir hareket kurabilmek mümkün değildir.
Çok açık ki 68 hareketi anti-kapitalist özellikler taşımasına karşı bir bütün olarak kapitalizm karşıtı olarak tanımlanamaz; aynı şekilde bugün neo-liberalizme karşı kendini konumlandıran 2006 eylemleri için de benzer bir durum söz konusudur. Bu durumu bir kusur olarak görmek ise son derece yanıltıcıdır. Kitle eyleminin dışında sadece teorinin "griliği" içinde hapsedilen bir sosyalizm hiçbir zaman var olmayacaktır. Kendi özgür iradeleriyle, kendi hayatlarına yönelik bir tehdidi ortadan kaldırmak için eyleme geçen somut ve gerçek insanların eylemi kadar devrimci bir şey yoktur. Ve geçmiş üzerine konuşmak da en çok onların hakkıdır.
Geçmişin devrimci kavgasında liderlik yap mış ya da hasbelkader hareketin içinde yer al mış olan insanların fikirleri gerçek hareket karşısında pek bir değer ifade etmez. Çünkü tarih bir kez yaşanmış ve orada duran bir var lık değildir, tam tersine her gün yeniden yo rumlanması her gün yeniden yazılması gere ken bir durumdur.
Bugün 68'li olmayı hak etmenin ancak liberal olmakla mümkün olduğunu iddia eden bir bakış açısının yeniden inşa etmeye çalıştığı tarihle, "atalarının kazanımlarını" korumaya çalışan Paris'li bir öğrencinin 68'i hiçbir zaman aynı olmayacaktır. O nedenle de 68'lilik eski 68'lililere ya da 78'lilik eski 78'lilere bırakılmayacak kadar ciddi bir iştir. Bugünün politik mücadeleleri içinde varolmaya devam edenler içinse söylenecek tek şey, onların bir yaşı ya da kuşağı olmadığıdır.
Bülent Forta bulentforta@birgun.net
Kapitalizmin ana vatanı sayılabilecek bu iki ülkede yaşananlar neo-liberalizmin sosyal hakları budamaya yönelik temel politiklarına karşı güçlü bir direnişin ayak sesleri olarak görülebilir. Greve ve direnişe katılanların sayıları İngiltere'de 1.5 milyon kişiyi bulurken Fransa'da 3 milyona ulaştı.
Özellikle Fransa'daki direnişin en temel özelliği bir geçmiş gelecek bağlantısı üzerinde yükselmesiydi. 1848 devrimine ve ardından 1968'e gönderme yapan öğrenci hareketi aynı zamanda kendi yakın geçmişinde yaşanan 1995 eylemlerini aşma hedefini de önüne koymuş durumda. Radikal gazetesinin haberine göre, gençler "Atalarımızın kazandığı hakları savunmak zorundayız" derken, anne babaları da "Çocuklarımızın geleceğini korumalıyız" görüşündeydiler.
Fransa'da olayların Sourbonne'da başlaması hemen akla 68 olaylarını getirdi; bugünkü hareketin 68'le kıyaslanmasına yönelik yorumlar, analizler yayımlanmaya başladı. Bir tarihsel olayla diğer bir tarihsel olayın kıyaslanması genellikle benzeyen ve benzemeyen yönlerin ayrıştırıldığı, bunun üzerinden farklı fikirlerin ileri sürüldüğü "analitik" bir tartışma olarak sürüp gider. Kuşkusuz hiçbir tarihsel olay tıpatıp bir öncesinin ya da sonrasının aynısı değildir. Toplumsal ve tarihsel koşullar; gerçek hareketin içinde yer alan insanlar ve onları güdüleyen sosyo-kültürel iklim farklı olduğu müddetçe tarihsel olayların da farklı özellikler taşıması kaçınılmazdır.
O nedenle de Fransa'daki hareketin bir geçmiş-gelecek bağlantısı kurması ve her şeyden önemlisi bunu bugünün gerçek ve somut eylemliliği içinde yapıyor oluşu son derece önemlidir. Sadece geçmişe öykünerek ya da onu yoksayarak bugüne ilişkin gerçek bir hareket kurabilmek mümkün değildir.
Çok açık ki 68 hareketi anti-kapitalist özellikler taşımasına karşı bir bütün olarak kapitalizm karşıtı olarak tanımlanamaz; aynı şekilde bugün neo-liberalizme karşı kendini konumlandıran 2006 eylemleri için de benzer bir durum söz konusudur. Bu durumu bir kusur olarak görmek ise son derece yanıltıcıdır. Kitle eyleminin dışında sadece teorinin "griliği" içinde hapsedilen bir sosyalizm hiçbir zaman var olmayacaktır. Kendi özgür iradeleriyle, kendi hayatlarına yönelik bir tehdidi ortadan kaldırmak için eyleme geçen somut ve gerçek insanların eylemi kadar devrimci bir şey yoktur. Ve geçmiş üzerine konuşmak da en çok onların hakkıdır.
Geçmişin devrimci kavgasında liderlik yap mış ya da hasbelkader hareketin içinde yer al mış olan insanların fikirleri gerçek hareket karşısında pek bir değer ifade etmez. Çünkü tarih bir kez yaşanmış ve orada duran bir var lık değildir, tam tersine her gün yeniden yo rumlanması her gün yeniden yazılması gere ken bir durumdur.
Bugün 68'li olmayı hak etmenin ancak liberal olmakla mümkün olduğunu iddia eden bir bakış açısının yeniden inşa etmeye çalıştığı tarihle, "atalarının kazanımlarını" korumaya çalışan Paris'li bir öğrencinin 68'i hiçbir zaman aynı olmayacaktır. O nedenle de 68'lilik eski 68'lililere ya da 78'lilik eski 78'lilere bırakılmayacak kadar ciddi bir iştir. Bugünün politik mücadeleleri içinde varolmaya devam edenler içinse söylenecek tek şey, onların bir yaşı ya da kuşağı olmadığıdır.
Bülent Forta bulentforta@birgun.net
arasorbul - 4. Apr, 11:42